Tips en tricks Oersterk en Schuitemaker
Het leven is al miljarden jaren oud. Een mens leeft gemiddeld
2.522.880.000 seconden
29.200 dagen
4160 weken
80 jaar
In evolutionair perspectief is je leven slechts een lichtflits. Je wilt deze tijd zo energiek mogelijk doorbrengen, want voor je het weet loop je te sjokken achter je rollator.
Hoe fitter je bent, hoe meer ruimte het leven krijgt. Hoe gezond is Nederland? 8,8 miljoen mensen zijn chronisch ziek, 8,5miljoen mensen hebben overgewicht, 1 miljoen mensen hebben een burn-out. De mens wordt gemiddeld ouder, maar wordt ook steeds jonger ziek. Gemiddeld raakt een vrouw op haar 42ste chronisch ziek en een man op z’n 48ste. Het gaat goed met het uitstellen van sterfte, maar het gaat helemaal niet goed met het gezond houden van de bevolking. Na 1900 zijn welvaartziekten uitgestegen boven infectieziekten. Het moderne leven geeft een overkill aan: kunstmatige voeding, inactiviteit, belichting, slaaptekort, chronische stress, gifstoffen, psycho-emotionele stress. We kiezen voor gemak en comfort, gevolg is een zwaar en oncomfortabel leven. Tegenwoordig leven veel mensen als een goudvis in zout water. Ze zijn niet gemaakt voor hun omgeving. Ze raken uitgeput van alle overdaad. Overgewicht, een kort lontje, moe-moe-moe, slecht slapen. Het zijn de eerste tekenen van chronisch ziek zijn, de vitaliteit droogt op. Er is een mismatch tussen onze genen en de huidige omstandigheden ontstaan. ‘We hebben stone age-genen en een science fiction-omgeving’.Het zijn voornamelijk omgevingsfactoren die ons uit balans halen (epigenetica), alles wat je eet, drinkt, inademt, denkt en doet. 95% van de ziektes zijn verworven en dus niet genetisch. Verklaring is dat we het oerbrein trouw blijven met alle comfort en gemak van deze tijd. Het oerbrein heeft een hekel aan pijn en inspanning, is gevoelig voor directe beloning, kan zich niet beheersen en houdt van directe behoeftebevrediging. Daarnaast houdt het niet van verandering, de welbekende comfortzone is veilig en vertrouwd. Daarmee worden ongezonde patronen in stand gehouden. Heel vroeger heerste er kou, schaarste en onveiligheid. Voor de mens van toen een continue zoektocht naar eten, veiligheid en ontspanning. Onze huidige omgeving is radicaal anders. Er is overvloed, comfort en een continue stroom aan prikkels. We eten teveel te vaak, we zijn inactief, te druk en gestrest. Het gulzige ongetemde oerbrein keert zich tegen ons.
Even op een rijtje:
- Welvaart is tegenwoordig de grootste risicofactor voor ziekte.
- Onze genen snappen geen bal van onze huidige omgeving.
- De moderne omgeving maakt ons zwak, lui en ongezond.
Overal lonkt de gehele dag ongezonde voeding zoals snoep, frisdrank, alcohol, chips en andere vette happen. Maar ook broodproducten welke van gemanipuleerde tarwe zijn gemaakt. We zijn de wijsheid over natuurlijke (gezonde!) voeding kwijt geraakt. Wat voor voeding geldt, geldt ook voor beweging. De mens verkiest comfort boven inspanning, we zijn liever lui dan moe. Denk bijvoorbeeld aan roltrappen, liften, afstandsbedieningen, e-bikes enz. Je hoeft niet meer te bewegen.
Fiets versus auto:
‘Fiets verbruikt vet en bespaart geld. Auto verbruikt geld en maakt vet.’
De paradox van de 21ste eeuw: we hebben steeds meer technieken om ons leven makkelijker te maken, maar we zijn steeds drukker en steeds minder in balans. 1 op de 7 mensen heeft een burn-out. In het onderwijs zelfs 1 op de 5. Mensen kijken gemiddeld 123 keer per dag op hun smartphone. We zijn sneller gaan praten, schrijven en lopen. ’s Morgens peppen de meesten zich op met koffie en ’s avonds komen we kunstmatig tot rust met alcohol, slaappillen en cannabis. We zijn 99% identiek aan de chimpansee. Zie je een chimpansee al bankhangen, een avondje Netflixen met chips en cola?
‘Ongezond leven is makkelijk, gezond leven is moeilijk.’
Wifi is overal en gratis. Op elke straathoek is ongezonde voeding te koop. De snoeppot en de koektrommel lonken de hele dag naar je. Stoelen nodigen overal uit om te gaan zitten. Facebook, Insta, je mailbox en WhatsApp vuren de hele dag door informatie op je af. En waar je mee omgaat daar word je mee besmet. Hoe gezond leven de mensen om jou heen?
Wie gaat ons redden?
Kinderen krijgen geen scholing in gezondheid, vitaliteit, welzijn en geluk. Volwassenen weten niet hoe ze goed voor zichzelf moeten zorgen. Het zorgsysteem komt pas in actie als de nood hoog is, niet preventief.
Hier gaat het fout
Het onderwijssysteem faalt. Steeds meer kinderen hebben gezondheidsproblemen. Kinderen eten ongezonde pauzehapjes en bewegen stelselmatig te weinig. De commercie heeft vrij spel en de politiek kijkt toe. De openbare ruimte zit vol triggers die ons laten eten, zitten en die ons overprikkelen.
Den Haag zit vol met lobbyisten en hun commerciële agenda’s. Met als resultaat: geen suikertaks, maar wel subsidie op light dranken en een verhoging op de btw van groente, fruit en water. De economie krijgt voorrang boven de volksgezondheid. Het zorgsysteem kraakt aan alle kanten. De focus ligt op medicijnen en nazorg in plaats van op leefstijl en preventie. De zorgkosten bedragen bijna 100 miljard euro per jaar.
Wie is er dan verantwoordelijk voor je gezondheid?
Jij, zelf. Je staat aan het roer van je eigen gezondheid. Een vitaal leven is niet maakbaar maar aan alle kanten stuurbaar. Kies je eigen koers.
‘Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden. Is je lijf je lief, leef dan preventief.’
Alles begint en eindigt bij jezelf. Kennis en inzicht zijn niet genoeg. Je hebt een besluit nodig. En actie. Invloed hebben is de meest duurzame brandstof voor een gezond en gelukkig leven.
Twee voedingstips:
Eet meer groente, nl. bij twee maaltijden (bv. smoothie, salade, kop soep), half bord groente bij de warme maaltijd. Eet minder vaak, streef naar 3 eetmomenten per dag. Geen tussendoortjes. Behalve water, thee en koffie (zonder melk en suiker), ziet je lichaam al het andere drinken ook als voeding dus een eetmoment.
Twee beweegtips:
Beweeg regelmatig. Sta minimaal 1x per uur op als je veel of lang zit. Beweeg meer, neem bv. de trap i.p.v. de lift.
Twee ontspantips:
Verminder digitale prikkels. Zet de app ‘Moment’ op je smartphone en meet hoeveel tijd je per dag op je mobiel zit. Vermijd schermpjes vanaf 20:00u ’s avonds. Het blauwe licht verstoort de aanmaak van melatonine, het slaaphormoon. Kies liever voor een boek, een warm bad of een spelletje.
Hoe voorkom je spijt, 5 tips:
Blijf trouw aan jezelf. Leef niet volgens de wens van anderen. Maak tijd vrij voor ontspanning en voor quality time met je dierbaren. Sta jezelf toe gelukkiger te (mogen) zijn. Heb de moed je gevoelens te uiten. (Onder)houd contact met je vrienden. Hoe ziet jouw ideale dag of week eruit? Doe wat jij belangrijk vindt. Leef op volle kracht vooruit. Stel niet uit wat je nu kunt beleven. Je weet niet hoe de toekomst zal zijn. Je kunt je leven niet overdoen. Daag jezelf uit. Eet minder, beweeg meer en ontspan dagelijks. Er is een groot verschil tussen weten en doen. Doen is het echte weten. Gezond leven is een dagelijks terugkerend iets. Gezond leven op eigen kracht is pittig, zorg voor back-up. Gezond leven vraagt om de juiste kennis en de juiste dagelijkse strategie die voor jou werkt.
‘De gezondheidsrevolutie verbetert de kwaliteit van leven, verlaagt de zorgkosten en creëert een gezonde maatschappij.’
Bron: Drs. Richard de Leth Oersterk, maakt je leven beter. Jouw gids naar een beter leven, eerste druk november 2019 www.oersterk.nl/beterleven